Nitelikli Proje Değerleme
Yatırımların amacı mal veya hizmetler üretip piyasaya arz etmek ve bunun sonucunda kar etmektir. Yatırım, ticari karlılığı üretilecek mal veya hizmetler için yeterli talebin bulunmasına ve bunların beklenen karı temin etme olanağı sağlayacak fiyatlarla satılmasına bağlıdır. Projenin girişimci yönünde incelenmesi, proje konusu ürünün yer aldığı sektörün mevcut durumu ve geleceğe yönelik bekleyişlerin incelenmesi ve değerlendirilmesini içerir. Proje konusu mal veya hizmetlerin yer aldığı pazarın değerlendirilmesi mevcut durum ve geleceğe yönelik bekleyişler olarak incelenebilir.
Projenin yapılması durumunda yapılacak harcamalar tahmin edilerek, firmanın pazarlama politikaları ve genel fizibilite prensipleri dikkate alınarak toplam harcamalar ile ilgili bir gider tahmini yapılır. Geliştirilmesi durumunda projenin gelir tahmini yapılarak bu tahmin sırasında varsayımlarda bulunulur. Bu varsayımlarda sektörün durumu, projenin bulunduğu yere yakın konumdaki benzer projelerin istatistiksel rakamları gözönünde bulundurularak, projenin bölge ve sektöredeki olası konumlandırılmasından yararlanılır.
Daha sonra projenin performans tahmini yapılarak ve bu performans tahmininden projenin gerçekleştirilmesi durumunda net bugünkü değerinin ne olacağı ve getiri oranı hesaplanır.
- Ön fizibilite çalışmaları,
- Kapsamlı fizibilite çalışmaları,
- En iyi ve en yüksek kullanım değeri analizleri.
Günümüzde proje geliştirme aşamasında devreye giren gayrimenkul değerleme şirketleri, yer seçim süreçlerinden başlayarak bütün uygulama sürecinin de içinde olmaktadır.
Fizibilite (Yapılabilirlik) Etüdü
Fizibilite (Yapılabilirlik) etüdü bir projenin ekonomik potansiyelini ve pratik olarak uygulanabilirliğini belirlemek amacıyla projenin teknik, finansal ve ekonomik verilerinin saptanmasına dayalı olarak yatırım sürecini tahmini olarak öngörmeye dayalı bir rapordur. Fizibilite (Yapılabilirlik) etütleri, kesin yatırım kararının verilmesinden ve uygulama (kesin) projelerinin hazırlanmasından önce yapılan ve projelerin teknik, ticari, finansal, ekonomik, sosyal ve kurumsal yapılabilirliklerini analiz eden kapsamlı bir çalışmadır. Yaptığı yatırımın (ister kısmi, ister yeni ister komple yeni yatırım, ister yenileme, tevsi, modernizasyon vb. olsun)
- Yatırımcının ne üreteceğini,
- Pazar olarak nereye satacağını,
- Nerede üretmesinin karlı olacağını,
- Üretim proses şeklini,
- Yatırımın finansman gereksinimini,
- Yatırımın kendini ne kadar sürede geri ödeyebileceğini,
- Yatırımda, gerekli verimlilik oranını
daha en baştan bilmek isteyenler Fizibilite (Yapılabilirlik) etüdü yaptırmalıdırlar.
Ancak, ayrıntılı yapılabilirlik etüdünün hazırlanmasına geçmeden önce bir ön yapılabilirlik çalışması yapmak gerekir. Ön Fizibilite (Yapılabilirlik) etüdü ile yatırım konusunun uygun olup olmadığı araştırılır. Ön Fizibilite (Yapılabilirlik) etüdünden olumlu sonuç alınırsa, yapılabilirlik etüdü başlatılır. Ön Fizibilite (Yapılabilirlik) etüdü ile kapsamlı yapılabilirlik etüdü arasındaki fark, toplanan bilginin ayrıntı düzeyidir.
Fizibilite (Yapılabilirlik) etüdü ya da diğer bir deyişle proje hazırlaması, ticari, finansal ve ekonomik analiz gereksinimlerine uyacak biçimde olmalıdır. Çoğu kez Fizibilite (Yapılabilirlik) etüdü aşamasında proje finansmanının olduğu varsayılır, finansal etkiler böylece hesaplanır ve toplam üretim maliyetine katılır. Ancak, projede kredi kullanımı ve benzeri dış finansman kaynaklarından da yararlanılacaksa, bunun getireceği ek maliyetler de hesaplanıp proje giderlerine dahil edilmelidir.
Projeden kaynaklanan ticari ve ekonomik fayda ve maliyetlerin nihai tahminlerine dayalı olarak hazırlanan etütler, hem yatırımcı kuruluş açısından hem de ulusal ekonomi açısından karlılık hesaplarını da kapsar. Yatırım ve üretim maliyetlerinin nihai tahminleri ve bunu izleyen ticari ve ekonomik karlılık hesaplarının anlamlı olabilmesi için, proje kapsamının, hiç bir önemli unsuru ve maliyeti dışarıda bırakmayacak şekilde, açık olarak tanımlanmış olması gerekmektedir.
Şirketimizin verdiği Proje Geliştirme ve Fizibilite (Yapılabilirlik) etüdü çalışmalarını şu ana başlıklarda özetleyebiliriz ;
- Yatırım projeleri için finansman analizleri, proje fizibilite analizleri,
- Gayrimenkullerin hukuki durumlarında ortaya çıkan kanuna ve ilgili mevzuata aykırılıkların giderilmesi ve bunların gayrimenkul değerine etkilerinin tespiti,
- Projedeki gayrimenkullerin tipi, projenin yer seçimi, satış süreci, projenin kent dokusuna, sosyo-ekonomik yapıya uygunluğu ve varsa talebi yaratan bölgesel özellikler hakkında piyasa araştırması,
- Gayrimenkul projeleri için “En iyi ve En verimli kullanım” analizleri,
- Atıl durumdaki gayrimenkuller için proje geliştirme ve bu projelere göre verimlilik ve fizibilite analizleri,
- Gayrimenkul projelerinde tapu kayıtları, kadastro ve imar durumları ve diğer kanuni mükellefiyetleri incelemesi, varsa problemli unsurların giderilmesi için durum tespit raporu ya da görüş raporu düzenleme,
- Portföyde yer alan gayrimenkullerin, hakların ve gayrimenkule dayalı projelerin alım veya satımı amacıyla değer tespiti,
- Gayrimenkule dayalı projelerin inşaatına başlanabilmesi için, imar durumuna, yasal prosedüre uyulduğunun ve gerekli belgelerin tam ve doğru olarak mevcut olduğunun tespit edilmesi,
- Proje ile değerlendirilecek gayrimenkullerde “en uygun ve en verimli” projenin seçilmesine yönelik yapılacak ; ihale süreci oluşturma, proje değerlendirme ve proje seçme çalışmaları.